September 2024
Met deze eerste update na de zomer, brengen we jullie weer op de hoogte van de ontwikkelingen op het gebied van een sociaal veilige werkomgeving in de culturele, creatieve en mediasector. Het zijn roerige tijden, met bezuinigingen in de sector, zoals de geplande btw-verhoging op cultuur en media, en bezuinigingen op de publieke omroep en het hoger kunstvakonderwijs.
Recent zijn de adviezen op meerjarige subsidieaanvragen gepresenteerd. Net als de Raad voor Cultuur hebben onder meer het Amsterdams Fonds voor de Kunst en de Adviescommissie Cultuurnota 2025-2028 in Utrecht in hun adviezen aandacht besteed aan sociale veiligheid. De afgelopen maanden waren er diverse onderzoeken en publicaties over grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer, die opnieuw in de media verschenen. Tegelijkertijd groeit het aantal initiatieven over het creëren van een veilige werkomgeving en ook de adviesvragen die Mores daarover krijgt.
Mores en de Vertrouwenspersonen
Mores blijft zich inzetten voor het versterken van de zichtbaarheid van onze vertrouwenspersonen, die een vangnet vormen voor iedereen die te maken heeft met grensoverschrijdend gedrag, maar niet bij een vertrouwenspersoon in de eigen organisatie terecht kan of wil. Naast het ondersteunen van mensen die grensoverschrijdend gedrag hebben ervaren, zijn onze vertrouwenspersonen er ook voor degene die daarvan getuige is, daarvan beschuldigd wordt en voor bestuurder of leidinggevende die een signaal krijgt en wil sparren over hoe te handelen.
Mores Adviespunt voor Organisaties
Sinds eind vorig jaar biedt Mores naast het vangnet van vertrouwenspersonen ook een adviespunt voor organisaties. Bestuurders, leidinggevenden, HR-medewerkers en vertrouwenspersonen kunnen hier terecht voor vragen over preventie, het ontwikkelen van beleid en het inrichten van informele en formele routes voor het geval het misgaat.
Onderzoeken in de Sector
De afgelopen maanden verschenen er weer verschillende publicaties naar aanleiding van onderzoeken naar grensoverschrijdend gedrag binnen podiumkunsten en media.
- Internationaal Theater Amsterdam publiceerde het onderzoek dat het heeft laten uitvoeren naar de organisatiecultuur. Samen met de vertrouwelijke resultaten van een persoonsgericht onderzoek en na verschillende berichten in de media leidde dit tot structurele veranderingen. Zelf schrijft ITA daarover: ‘ITA heeft rust, herstel en vernieuwing nodig. Daarom is in overleg de samenwerking tussen ITA en Ivo van Hove beëindigd en treedt de Raad van Toezicht in zijn geheel per direct terug.
- De Raad van Toezicht van de NTR stopte juist de samenwerking met het bureau dat onderzoek deed naar de interne werkcultuur. Dit onderzoek was ingesteld naar aanleiding van het rapport van de commissie Van Rijn. Het vertrouwen in de samenwerking werd opgezegd nadat tot tweemaal toe gebreken in de uitvoering van het onderzoek werden geconstateerd die raakten aan de privacy van de werknemers.
- Ook bij onze zuiderburen is een kritisch rapport verschenen over de werkcultuur binnen de publieke omroep. De Nederlandse hoogleraar integriteit Rob van Eijbergen werd aangesteld als 'onafhankelijk bemiddelaar 'naar aanleiding van klachten binnen de VRT. Het rapport leidde tot het ontslag van twee leidinggevenden en de VRT-directie geeft aan de komende weken een actieplan uit te werken. De aanbevelingen uit dit rapport zijn niet openbaar gemaakt.
Statement Mores
In reactie op de recente gebeurtenissen bracht Mores een statement uit:
"Het is van groot belang dat zowel raden van toezicht, directies als leidinggevenden zich realiseren dat zij - gezamenlijk -verantwoordelijk zijn voor een veilig werkklimaat binnen hun organisaties. De gebeurtenissen bij ITA en NTR onderstrepen hoe belangrijk het is dat werknemerszien dat deze verantwoordelijkheid zichtbaar wordt genomen. Het is essentieel dat grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar is, dat het aangepakt wordt en dat er beleid is om te voorkomen dat dit gedrag plaatsvindt"
Mores biedt naast een vangnet van vertrouwenspersonen sinds eind vorig jaar ook een adviespunt voor organisaties. Bestuurders, leidinggevenden, HR-medewerkers en vertrouwenspersonen kunnen bij het adviespunt terecht met vragen over preventie, het ontwikkelen van beleid om een veilige werkomgeving te borgen en het inrichten van informele en formele routes voor als het desondanks misgaat.
Toekomstige Evenementen
Om kennis en ervaringen uit te wisselen, organiseren we twee webinars en het evenement "Van signaal tot herstel: samen werken aan een veilige sector" op 31 oktober. We hopen hierbij bij te dragen aan het verbeteren van de sociale veiligheid in de sector.
Nieuws van aangesloten organisaties
- Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten publiceerde tijdens het Nederlands Theater Festival een handreiking om producenten te ondersteunen bij het omgaan met uitgesproken en agressieve reacties bij voorstellingen voor jeugd en jongeren. De stichting biedt hiermee een praktisch hulpmiddel met tips en ervaringen om de veiligheid op het podium bij deze voorstellingen te vergroten.
- Alliantie Dans Veilig bezoekt verschillende dansorganisaties door heel Nederland om contact te leggen en zo het bewustzijn over sociale veiligheid te verspreiden. Tijdens deze presentaties delen ze informatie over de verschillende activiteiten van de alliantie, de partners, onderzoeken en contactgegevens van o.a. Mores en Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten. Doel is om de zichtbaarheid te vergroten van organisaties die dansers en de gehele dansomgeving kunnen ondersteunen op hun weg naar een sociaal veilige danssector.
Mores evenement op 31 oktober
‘Van signaal tot herstel: samen werken aan een veilige sector’
Op dit moment werken we aan het programma. Wat je in ieder geval kunt verwachten is een inspirerende expert op het gebied van sociale veiligheid, een panel met best practices van verschillende organisaties uit de sector en verschillende deelsessies. Thema’s die voorbij komen zijn onder andere: als organisatie omgaan met signalen, het versterken van de rol van de vertrouwenspersoon, omgaan met verschillen in de beleving van een veilige werkomgeving en nazorg bieden als het mis is gegaan. Daarnaast zullen we een tipje van de sluier oplichten van de rebranding van Mores.
Dit evenement is gericht op toezichthouders, bestuurders, directies, leidinggevenden, HR-managers en vertrouwenspersonen van aangesloten organisaties.
Aanmelden kan vanaf half september. Hou onze mailings en de agenda in de gaten.
Een nieuwe website
Om de bijna 500.000 mensen die werken of studeren in de creatieve, culturele en mediasector te bereiken bouwt Mores achter de schermenhard aan een nieuwe website en online aanwezigheid.
Agenda
♦ Scholing voor toezichthouders
Het afgelopen jaar was de rol van toezichthouders bij signalen van grensoverschrijdend gedrag regelmatig onderwerp van gesprek. Het goed vervullen van deze rol vraagt om gerichte scholing. Hieronder benoemen we twee mogelijkheden voor toezichthouders in de culturele en creatieve sector om zich verder te professionaliseren.
Via het werktuig PPO van Platform ACCT kunnen organisaties binnen de culturele en creatieve sector een aanvraag indienen voor een financiële bijdrage voor de scholing van leden van de Raad van Toezicht of voor bestuursleden. Deze regeling, genaamd Goed Toezicht, geldt specifiek voor organisaties die werken met een bestuur-directiemodel. Meer informatie is hier te vinden.
Cultuur+Ondernemen organiseert in maart en april 2025 een praktische online workshop gericht op toezichthouders en bestuursleden binnen de culturele sector. Tijdens deze workshop staat de vraag centraal: hoe je als toezichthouder of bestuurslid bijdragen aan een veilige werkomgeving? Het doel is om inzicht en handvatten te bieden voor het herkennen en aanpakken van grensoverschrijdend gedrag binnen organisaties. Aanmelden kan via Cultuur+Ondernemen.
♦ Psychologische hulp voor dansers
Alliantie Dans Veilig werkt samen met ARQ IVP om dansers toegang te bieden tot gespecialiseerde psychologische hulp bij het verwerken van stressvolle situaties, grensoverschrijdend gedrag en bedreigingen of ernstige incidenten binnen de dansomgeving. ARQ IVP is een organisatie die gespecialiseerd is in het behandelen van mensen die te maken hebben gehad met ingrijpende gebeurtenissen. Dankzij hun landelijke netwerk, bestaande uit 45 therapeuten die bekend zijn met de specifieke context van de danssector, kunnen dansers in hun eigen regio sneller dan in de reguliere zorg passende ondersteuning krijgen. De korte wachttijden en expertise van ARQ IVP zorgen ervoor dat moeilijke ervaringen binnen de danswereld op een effectieve manier kunnen worden aangepakt. Hier kan je meer informatie vinden.
♦ Mores in het Kunstenplan 2025-2028
Mores is opgenomen in het Kunstenplan 2025-2028 van de Gemeente Amsterdam. Een belangrijke kans om te laten zien wat Mores kan betekenen voor instellingen binnen de culturele, creatieve en mediasector in Nederland.
‘We bevinden ons met de cultuursector in een steile leercurve als het gaat om sociale veiligheid. Er is een duidelijke behoefte aan kennisuitwisseling en praktische tools, met focus op zowel preventie als nazorg. We maken voortgang als veld, maar dit is alleen mogelijk als organisaties, overheden, leidinggevenden, toezichthouders, vertrouwenspersonen en medewerkers zich blijven inzetten voor een veilige werkvloer. Luister naar elkaar, voer het gesprek bij signalen en haal de gedragscode weer uit het stof. Bij Mores staan we klaar om organisaties te ondersteunen met advies, tools en begeleiding,’ aldus Philip Montnor, directeur van Mores.
