Juni 2025
Het gesprek over sociale veiligheid en grensoverschrijdend gedrag is langzaam aan het kantelen: naast de focus op incidenten komt er steeds meer aandacht voor de context waarin grensoverschrijdend gedrag kan plaatsvinden en voortduren.
Dat merkten we bijvoorbeeld bij de koepelorganisaties, die we tijdens onze expertmeeting op 15 mei uitnodigden om met elkaar in gesprek te gaan en input te leveren voor onze campagne. Maar ook tijdens de conferentie Nationaal Actieplan van Regeringscommissaris Mariëtte Hamer, waar in een van de deelsessies de rol van media werd besproken.
- Media hebben een belangrijke rol gespeeld in het openbaren van grensoverschrijdend gedrag. Maar aan de talkshowtafel gaat het vaak over incidenten, over dader en slachtoffer. Waarbij de aandacht uitgaat naar ofwel de vraag in hoeverre de beschuldigde 'gecanceld’ is en hoe erg dat voor betrokkene is, ofwel wat de ernst is van het incident en het trauma van het slachtoffer. Wat daardoor buiten beeld blijft, is de context waarin dit kan gebeuren en de systemische aspecten van grensoverschrijdend gedrag.
- Waar eerder veel aandacht was voor het gevoel dat je als (informeel) leidinggevende 'tegenwoordig ook niets meer mag’ komt er steeds meer nuance in het gesprek. Over leiderschap en de bijbehorende competenties, voorbeeldrol en verantwoordelijkheid. En de kwetsbaarheid die die rol ook met zich meebrengt. Niet voor niets bieden we vanuit Mores ook leidinggevenden de mogelijkheid om bij incidenten te sparren met een vertrouwenspersoon.
- Daarnaast is er steeds meer aandacht voor sociale veiligheid als gedeelde verantwoordelijkheid, waarin ook toezichthouders, bestuurders, zzp’ers en medewerkers zelfstandig een rol spelen. Of dat nu gaat om het opvangen van signalen, het oppakken van meldingen of het handelen als omstander.
De afgelopen jaren hebben veel organisaties hun systemen op orde gebracht: er is een risico-inventarisatie, een gedragscode, een meldprotocol en een vertrouwenspersoon. Dat is toe te juichen. Nu is het tijd om de vertaalslag te maken naar de praktijk. Welk gedrag draagt wél bij aan een veilige werkvloer? Hoe creëren we samen een omgeving waarin dat gedrag wordt beloond?
Met de campagne Ik hoor je zetten we daarmee een volgende stap. Vanaf volgende week kun je als organisatie deelnemen. We hopen dat velen van jullie - en voor brancheorganisaties: ook jullie leden - dat doen.
Met vriendelijke groet,
Febe Deug
Voorzitter Mores
Ik hoor je
Nieuwe campagne van start
Volgende week start de campagne ‘Ik hoor je’, een oproep aan de hele culturele, creatieve en mediasector om sociale veiligheid zichtbaar en bespreekbaar te maken. De afgelopen jaren zijn er belangrijke stappen gezet, met gedragscodes, afspraken en verschillende branchegerichte initiatieven. Toch blijkt in de praktijk dat veel mensen nog steeds niet weten waar ze terecht kunnen als ze te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag.
Met deze campagne roepen we organisaties op om hun oor te luisteren te leggen in de (eigen) organisatie en tegelijkertijd de vertrouwenspersoon beter vindbaar en toegankelijk maken. We bouwen aan een cultuur waarin iedereen zich gezien, gehoord en gesteund voelt, of je nu in loondienst werkt, als zzp’er of vrijwilliger. Iedereen heeft recht op een veilige werkomgeving.
“Luisteren is een kwaliteit. Of het nu is om een collega op te vangen, grensoverschrijdend gedrag te signaleren of feedback te ontvangen. Daar begint een veilige werkomgeving – en dat is precies waar de campagne ‘Ik hoor je’ voor staat.”
– Mariëtte Hamer, regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld
Na een interactieve sessie met koepelorganisaties uit de sector zijn we tot een campagnebeeld gekomen in twee versies: te downloaden als poster, flyer of beeld voor socials. De tekst is deels aanpasbaar aan de organisatie, zodat collega’s zich erin herkennen en op maat bediend worden. In de volgende fase van de campagne zullen we meer materiaal toevoegen.
Vanaf begin volgende week kun je de campagnematerialen downloaden op mores.nl/ikhoorje.
Doe mee!
Expertmeeting van Mores met de sector
Een veilige werkvloer vraagt om gedeelde verantwoordelijkheid én actie
Tijdens de bijeenkomst spraken we over de rol van koepelorganisaties in het agenderen van sociale veiligheid, het delen van kennis en het ontwikkelen van protocollen, trainingen en voorlichting.
Hoogleraar Mark Deuze deelde inzichten uit zijn studie naar zo’n 500 onderzoeken: hoewel 77% van de werkenden gelukkig wordt van het werk, ervaart 75% ook negatieve impact, zoals grensoverschrijdend gedrag. Deuze benadrukt dat oplossingen niet bij het individu liggen, maar in structurele veranderingen en samenwerking.
Het goede nieuws: de wil om te veranderen is groot en er is veel kennis aanwezig. Mores blijft de sector ondersteunen met het vangnet van vertrouwenspersonen, advies aan organisaties en het bijeenbrengen van kennis en ervaring. De komende jaren gaan we deze uitwisseling met de sector verder verdiepen en concretiseren.
Samen werken aan een veilige bibliotheeksector
Mores op het Nationale Bibliotheekcongres 2025
Op 12 juni vond het Nationale Bibliotheekcongres plaats in het Beatrix Theater in Utrecht. Mores was daar aanwezig voor een deelsessie waarin we inzichten én praktische handvatten boden voor iedereen die zich inzet voor een veilige bibliotheek.
Bibliotheekmedewerkers worden regelmatig geconfronteerd met grensoverschrijdend gedrag door bezoekers. Dat ligt weliswaar buiten de scope van Mores, maar heeft ook impact op de samenwerking binnen de teams. Daarnaast zijn de psychologische veiligheid binnen de organisatie en de samenwerking in een team met veel vrijwilligers belangrijke thema's.
Binnen de deelsessie kwam aan de orde wat we eigenlijk bedoelen met grensoverschrijdend gedrag en wat Mores voor werkenden en leidinggevenden in de organisatie kan betekenen. Daarnaast hebben we samen besproken welke mogelijkheden je hebt als omstander van grensoverschrijdend gedrag en wat je kunt doen als je zelf wordt aangesproken. Daarbij hoeven we niet het wiel opnieuw uit te vinden: de zin ‘Ben je ok?’, uit de gelijknamige publiekscampagne van Rutgers, is ook heel goed toepasbaar in de bibliotheek. We deelden tips voor leidinggevenden, zoals handvatten om het gesprek binnen je team aan te gaan. En natuurlijk, relevante literatuur – vaak al te vinden in de bibliotheek zelf - zoals Voorbij het toekijken van Grethe van Geffen en De proactieve vertrouwenspersoon van Karin Bosman, die allebei al eerder te gast waren in ons webinar.
Het Nationaal Actieprogramma
Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld
Vanuit het Nationaal Actieprogramma wordt ieder jaar een conferentie georganiseerd die beleidsmakers, experts, professionals, koplopers en ervaringsdeskundigen de gelegenheid biedt om kennis en ervaringen te delen over de gezamenlijke verantwoordelijkheid die we hebben als samenleving, om seksueel grensoverschrijdend gedrag en omgangsvormen bespreekbaar te maken. Hoe doen we dat? En hoe voorkomen we dat we in een kramp schieten met elkaar?
Er vonden deelsessies plaats rond een groot aantal onderwerpen. Dit jaar stonden er onderwerpen op de agenda zoals, de invloed van media op het maatschappelijk gesprek van seksueel geweld, een sociaal veilige werkvloer, mannelijk slachtofferschap en de rechten van slachtoffers. Tijdens de informatiemarkt deelden verschillende maatschappelijke organisaties recente inzichten, ervaringen en interventies.
Ontwikkelingen in de sector
○ 2 jaar na Schaduwdansen (Alliantie DansVeilig)
Het is twee jaar geleden sinds het rapport Schaduwdansen verscheen. Voor veel dansers betekende het rapport erkenning: eindelijk werd uitgesproken wat lang verzwegen bleef. Het bracht een breed gedeeld besef teweeg dat het anders moet, én dat het ook anders kán. In het afgelopen jaarzijn onder andere de volgende belangrijke stappen:
• De eerste Dans Veilig Kennis dag, waar de danssector samenkwam om ideeën te delen, dilemma’s te bespreken en richting te geven aan een gezamenlijk streven: een sociaal veilige danswereld.
• De start van expertgroepen die werken aan thema’s als machtsverhoudingen, welzijn, meldstructuren en scholing en de aanbevelingen opvolgen
• Onafhankelijke commissies die toezicht houden op de voortgang. Hiermee is een belangrijke basis gelegd voor onafhankelijk toezicht en blijvende reflectie op het vervolg van Schaduwdansen.
Lees hier het document (mei 2025) met opvolgingen per aanbevelingen uit het rapport Schaduwdansen.
○ Intervisiegroep sociale veiligheid voor directeuren podiumkunsten (NAPK)
Als directeur van een podiumkunst organisatie kun je te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag. Vanwege je solo positie is het soms lastig om dit te bespreken met een collega directeur van een andere organisatie of je eigen toezichthouder. In deze intervisiegroep heb je de gelegenheid om met andere directeuren (vaste groep) in een besloten setting onder deskundige begeleiding ervaringen uit te wisselen en elkaar advies te geven. De intervisie vindt drie keer per jaar plaats (deels online en deels offline) op data in overleg.
Meer informatie vindt je hier.
Save the date
Noteer deze data alvast in je agenda - meer informatie volgt
- Maandag 22 september: vervolg webinar over omgaan met meldingen met arbeidsrechtadvocaat en vertrouwenspersoon Loes Wevers.
- Donderdag 2 oktober: het jaarlijkse Mores-evenement voor bestuurders en professionals uit de sector.